BEYİN-BİLGİSAYAR ETKİLEŞİMİ; DÜŞÜNCE GÜCÜ İLE TEDAVİ

FELÇTE BEYİN-BİLGİSAYAR ETKİLEŞİMİ İLE TEDAVİ, RECOVERİX

Beyin felci (inme) yaşlanan toplum ile bağlantılı olarak giderek büyüyen bir sağlık sorunu olmuştur. Beyindeki damarların tıkanması ya da kanamasına bağlı olarak kişi vücudunun bir tarafında hareket yeteneğini yitirir. Felcin yıkıcı etkileri en çok kol ve özellikle elde gözlenir. Geleneksel fizyoterapi gibi eski, robotik tedavi gibi görece yeni tedavi uygulamalarına rağmen felçten sonra çoğu hastada az ya da çok sekel dediğimiz fonksiyonel eksiklik kalır. Felçli hastaların tedavisinde artık daha ileri aşamaya geçilmiş ve son birkaç yıldır nöroteknolojik tedaviler kullanılmaya başlanmıştır.

BEYİN-BİLGİSAYAR ETKİLEŞİMİ; DÜŞÜNCE GÜCÜ İLE TEDAVİ

Beyin felci hastanın elini kolunu oynatmasını engelleyebilir ama bunu düşünmesini engelleyemez. Yani bir hareketi yapmayı düşünmenin yarattığı beyin aktivitesinin, hareketin gerçekten yapılması sırasında ortaya çıkan beyin aktivitesinden temel olarak farkı yoktur. Bu bilgiye dayanılarak felç hastalarında el hareketlerini iyileştirmek için yeni bir nöroteknolojik tedavi cihazı Recoverix geliştirilmiştir. Bu yöntemde felçde şimdiye kadar kullanılan farklı tedavi yöntemleri aynı anda kullanılmaktadır. Hereketin düşünülmesi (beyin hareket merkezinin uyarılması), hareketi ortaya çıkarmak için özel fonksiyonel elektrik uyarımı ve ekranda sanal el hareketlerinin izlenmesi suretiyle yapılan ayna tedavisi aynı anda gerçekleştirilir. Bu tedavide klasik tedavilerden farklı olarak hastanın kendi beyin aktivitesi anahtar olarak kullanılır. Yani kişinin EEG dalgaları ile sistem entegre edilir. Hastanın hareket etme düşüncesi ile bilgisayar birlikte çalışmaktadır (BCI-Beyin bilgisayar Arayüzü).

EEG tabanlı bu tedavi iki aşamada gerçekleştirilir. İlk olarak analiz aşamasında hastanın sağlam ve hasta eline kas uyarımı yapabilen özel elektrodlar bağlanır. Bu arada hastaya hareketi yapma yada yapmaya çalışma sırasında ortaya çıkan beyin dalgalarını kaydeden özel bir EEG başlığı giydirilir. Bu başlık ile okunan beyin dalgaları özel bir bilgisayar programı yardımı ile analiz edilir. İkinci aşama olan tedavi bölümlerinde felçli hasta cihazdan komut alarak elini oynatmaya çalışır. Bu sırada hastanın beyin dalgaları yapılmak istenen hareket ile uyumlu ise hareketi tamamlamak için o ele elektrik uyarımı yapılarak hareket ortaya çıkarılır. Bu arada hasta karşısındaki ekranda kendi elinin ayna hayaline (avatar) bakarak aynı hareketi izler. Buda hastaya görsel bir geri bildirim sağlar. Bu sayede felcin iyileşme döneminde beynin fonksiyonel olarak yeniden yapılandırılmasına katkıda bulunularak yeni hareketleri ortaya çıkarmak, olan hareketi daha iyi hale getirmek mümkün olabilmektedir. Bu tedavi, başka bir nöroteknolojik yöntem olan Transkraniyal Manyetik Stimulasyon (TMS- dışardan beyin hücrelerinin uyarılması) ile kombine edilebilmektedir.